Chuỗi trừu tượng Web3: Phá vỡ rào cản đa chuỗi, nâng cao trải nghiệm người dùng

Mặc dù công nghệ blockchain đã phát triển nhiều năm, nhưng Web3 vẫn đang đối mặt với một vấn đề cốt lõi: người dùng thông thường khó bắt đầu. Môi trường Web3 hiện tại yêu cầu người dùng nắm vững nhiều loại ví, chữ ký, thao tác chuỗi chéo và định dạng địa chỉ phức tạp, điều này rất khác biệt so với trải nghiệm sử dụng của các ứng dụng chính thống.

Để blockchain thực sự phổ biến, chúng ta cần ẩn đi sự phức tạp của lớp nền, cho phép người dùng thực hiện thao tác một cách tự nhiên như khi sử dụng các ứng dụng Web2, mà không cần phải quan tâm đến loại chuỗi nền, chi tiết giao dịch liên chuỗi hoặc vấn đề an ninh. Đây chính là mục tiêu cốt lõi của trừu tượng hóa chuỗi - phá vỡ tình trạng phân mảnh của nhiều chuỗi, đơn giản hóa quá trình tương tác giữa người dùng và blockchain.

Trong xu hướng này, ngày càng nhiều dự án bắt đầu thực hành trừu tượng chuỗi. Polkadot thông qua giao thức XCM và mô hình an ninh chia sẻ, cung cấp hỗ trợ cơ sở hạ tầng ở cấp độ giao thức cho trừu tượng chuỗi. Bài viết này sẽ đi sâu vào khái niệm, lộ trình kỹ thuật và ý nghĩa thực tiễn của trừu tượng chuỗi, phân tích hướng khám phá của các dự án khác nhau, và đặc biệt giới thiệu vai trò then chốt của Polkadot trong quá trình này.

Ý tưởng cốt lõi của trừu tượng chuỗi

Ý tưởng cốt lõi của trừu tượng chuỗi là: cho phép người dùng và nhà phát triển tự do sử dụng các ứng dụng và tài sản xuyên chuỗi mà không cần phải hiểu hoặc thao tác với cấu trúc chuỗi blockchain cơ bản.

Cũng giống như khi chúng ta đặt đồ ăn ngoài, không cần quan tâm đến nhà hàng đang sử dụng dịch vụ đám mây nào, người dùng Web3 nên có thể tự do thực hiện Swap, staking, cho vay hoặc mua NFT mà không phải hiểu mình đang ở trên chuỗi nào, các giao thức nào được sử dụng phía sau giao dịch.

Mặc dù người dùng gốc tiền điện tử hiện tại đã quen với tiềm năng của blockchain, nhưng nếu rào cản sử dụng vẫn cao, Web3 sẽ khó có thể phổ biến rộng rãi. Trừu tượng chuỗi được sinh ra nhằm giải quyết vấn đề này.

Sự khác biệt giữa trừu tượng chuỗi và trừu tượng tài khoản

Trừu tượng chuỗi chú ý đến "xử lý ẩn" của tương tác chuỗi chéo, cho phép người dùng hoạt động trên nhiều chuỗi khối trong một giao diện thống nhất mà không cần quan tâm đến cấu trúc chuỗi phía sau.

Trừu tượng hóa tài khoản tập trung vào tính linh hoạt của "cách ủy quyền giao dịch", chẳng hạn như cho phép hợp đồng thông minh hoặc đại lý tự động thực hiện giao dịch của người dùng.

Cả hai có thể được sử dụng phối hợp. Ví dụ, EIP-7702 sắp ra mắt của Ethereum là một giải pháp trừu tượng hóa tài khoản, cho phép tương tác của người dùng dựa trên "ý định" - người dùng chỉ cần đưa ra "tôi muốn làm gì", hệ thống có thể tự động xử lý quy trình hoạt động, điều này cũng sẽ thúc đẩy sự phát triển của trừu tượng hóa chuỗi.

Giá trị và ứng dụng của trừu tượng chuỗi

Nâng cao trải nghiệm người dùng Web3

Hiện tại, người dùng thường cần phải thao tác với nhiều ví, cầu nối chuỗi chéo trong Web3, và còn phải xử lý các quy trình ký kết phức tạp. Chỉ riêng việc chuyển tài sản từ một chuỗi sang chuỗi khác đã khiến nhiều người cảm thấy chùn bước.

Trừu tượng chuỗi thông qua việc tích hợp các hoạt động chuỗi chéo phức tạp ở phía sau, cung cấp cho người dùng một giao diện tương tác thống nhất và mượt mà, giúp đơn giản hóa trải nghiệm một cách đáng kể.

Việc áp dụng stablecoin qua chuỗi là một ví dụ điển hình về việc trừu tượng hóa chuỗi đã được triển khai. Stablecoin tự nó giống như tài sản dự trữ, mọi người tự nhiên mong muốn chúng có thể được sử dụng một cách thuận tiện trong bất kỳ tình huống nào. Sự kết hợp giữa cầu nối và stablecoin chính là đáp ứng nhu cầu này.

Giải quyết vấn đề phân mảnh và khả năng tương tác của blockchain

Với sự xuất hiện ngày càng nhiều của các chuỗi công cộng, Rollup và Appchain, tính thanh khoản giữa các chuỗi bị phân tách, trải nghiệm người dùng cũng ngày càng phân tán.

Không có trừu tượng chuỗi, người dùng buộc phải bắc cầu thủ công, quản lý nhiều ví và đối mặt với giao diện và trải nghiệm không đồng nhất. Sự xuất hiện của trừu tượng chuỗi có thể kết nối những "hòn đảo thông tin" này lại với nhau, giúp tài sản và thao tác có thể lưu thông một cách suôn sẻ giữa các chuỗi khác nhau.

Mặc dù stablecoin và thị trường vĩnh cửu đã ngày càng "trừu tượng hóa chuỗi", nhưng những tình huống như sòng bạc meme vẫn gặp phải nhiều trở ngại, điều này cũng cho thấy sự phát triển của sự trừu tượng hóa chuỗi mặc dù đang tăng tốc nhưng vẫn phải đối mặt với thách thức.

Thay đổi tính thanh khoản và quản lý nguồn lực

Trừu tượng hóa chuỗi có thể phá bỏ rào cản giữa các chuỗi, cho phép tài sản tự do lưu thông, từ đó giảm thiểu vấn đề phân mảnh thanh khoản.

Trong những năm gần đây, "trừu tượng hóa tính thanh khoản" đã có những tiến bộ rõ rệt, người dùng có thể trực tiếp thao tác số dư và triển khai vốn mà không cần quan tâm đến chuỗi mà tài sản đang nằm.

Điều này cũng giúp các nhà phát triển tránh được việc phân tách người dùng và tính thanh khoản do triển khai trên nhiều chuỗi.

Công nghệ chính và rủi ro an ninh

Công nghệ cốt lõi để hiện thực hóa trừu tượng chuỗi

Công nghệ chính hỗ trợ chuỗi trừu tượng hiện tại bao gồm:

• Giao thức giao tiếp đa chuỗi, chẳng hạn như XCM của Polkadot, IBC của Cosmos
• Các loại cầu nối đa chuỗi
• Công cụ điều phối cho các hoạt động liên chuỗi
• Giải pháp trừu tượng tài khoản hỗ trợ mô hình ủy quyền linh hoạt

Trong đó, thiết kế của Polkadot là hỗ trợ trừu tượng chuỗi từ cấp độ giao thức cơ sở thông qua "tính an toàn tổng hợp và giao tiếp tin nhắn", mô hình hub-and-spoke này khác với mô hình kết nối điểm-điểm của Cosmos.

Trong Polkadot, chỉ cần kết nối với mạng trung tâm, bạn có thể ngay lập tức tương tác với các chuỗi khác và tự động nhận được sự bảo mật chia sẻ.

Rủi ro an toàn của trừu tượng chuỗi

An toàn luôn là một trong những vấn đề cốt lõi. Việc xây dựng hợp đồng thông minh có độ tin cậy cao là vô cùng quan trọng, người dùng nên tránh phụ thuộc vào các đại lý bên ngoài không minh bạch để thực hiện các thao tác.

Cách an toàn hơn là sử dụng cơ chế cụ thể để xây dựng hợp đồng thông minh và hệ thống phối hợp đáng tin cậy, cung cấp cho người dùng trải nghiệm tương tác chuỗi chéo thực sự có thể kiểm soát và đáng tin cậy.

Dự án tiên phong triển khai công nghệ trừu tượng chuỗi

Các dự án hiện đang dẫn đầu trong lĩnh vực trừu tượng chuỗi bao gồm:

• Polkadot: Thực hiện giao tiếp giữa các chuỗi thông qua XCM và hỗ trợ khả năng tương tác Rollup.
• Cosmos: Hệ sinh thái giao tiếp giữa các chuỗi dựa trên IBC
• Agoric: Tập trung vào khả năng phối hợp của lớp hợp đồng thông minh
• Polytope Labs / Hyperbridge: Thúc đẩy truyền thông đáng tin cậy cho tin nhắn xuyên chuỗi
• Sommelier Protocol: Tập trung vào quản lý tài sản đa chuỗi và giải pháp thanh khoản

Polkadot và Cosmos đều có những điểm mạnh riêng trong hướng "lấy người dùng làm trung tâm" của trừu tượng chuỗi, mặc dù cả hai có sự khác biệt về kiến trúc công nghệ và triết lý.

Với sự xuất hiện ngày càng nhiều của Appchain, mọi người cuối cùng đã nhận ra sự cần thiết của việc trừu tượng hóa chuỗi chéo, vì số lượng chuỗi đã nhiều đến mức không thể bỏ qua.

Thách thức của trừu tượng chuỗi

Mặc dù có đà phát triển mạnh mẽ, nhưng chuỗi trừu tượng vẫn còn nhiều vấn đề kỹ thuật cần phải giải quyết:

• Môi trường thực thi giữa các chuỗi khác nhau rất lớn
• Thời gian giao dịch cuối cùng (đặc biệt là Ethereum) dài
• Chi phí Gas cao
• Một số tính tương tác sinh thái vẫn còn khá yếu.
• Rào cản kỹ thuật để xây dựng hệ thống ý định và phối hợp xuyên chuỗi khá cao

Hiện tại cơ sở hạ tầng đang được hoàn thiện liên tục, nhưng những tương tác đa chuỗi phức tạp hơn vẫn cần nhiều khám phá và tối ưu hóa hơn.

Tóm tắt: Bản chất của trừu tượng chuỗi là trải nghiệm người dùng

Mục đích cuối cùng của trừu tượng chuỗi là cung cấp cho người dùng trải nghiệm không cảm nhận được tương đương với Web2.

Người dùng hy vọng có thể dễ dàng thực hiện staking, giao dịch, cho vay, mua NFT, hoặc định hình danh mục đầu tư - đơn giản, an toàn, không tốn công sức.

Mô hình "an ninh chia sẻ + giao tiếp trung tâm + chủ nghĩa thực dụng" mà Polkadot đề xuất được coi là con đường gần nhất với mục tiêu này. Mặc dù vẫn còn những thách thức, nhưng tương lai đa chuỗi đang tăng tốc từ tầm nhìn thành hiện thực.