Ủy ban Chứng khoán Hồng Kông công bố lộ trình tài sản ảo, tập trung thúc đẩy việc tiếp cận thị trường và đổi mới sản phẩm.

Vào ngày 19 tháng 2 năm 2025, Ủy ban Chứng khoán Hồng Kông đã phát hành "Lộ trình tài sản ảo", nhằm giải quyết các thách thức khác nhau gặp phải trong quá trình phát triển thị trường giao dịch tài sản ảo tại Hồng Kông.

Bản đồ đường đi được gọi là "A-S-P-I-Re" này xuất phát từ năm phương diện, tức là kết nối, bảo đảm, sản phẩm, cơ sở hạ tầng và liên lạc, đưa ra 12 biện pháp chính, xác định hướng phát triển và quản lý của Hồng Kông trong lĩnh vực tài sản ảo trong những năm tới.

Là một đội ngũ luật sư chuyên nghiệp lâu năm theo dõi động thái của lĩnh vực Web3 và tiền điện tử toàn cầu, chúng tôi luôn theo dõi sát sao thị trường giao dịch tài sản ảo tại Hong Kong. Nhân dịp này, chúng tôi sẽ giải thích bản lộ trình này từ góc độ chuyên môn và phân tích tình hình hiện tại, thách thức cũng như xu hướng phát triển tương lai của thị trường giao dịch tài sản ảo tại Hong Kong.

Một, bối cảnh xây dựng lộ trình "A-S-P-I-Re"

Hồng Kông, với tư cách là một trong những trung tâm tài chính toàn cầu, đã bắt đầu khám phá khung quản lý tài sản ảo từ năm 2018. Năm 2023, Ủy ban Chứng khoán đã dẫn đầu trong việc đưa giao dịch tài sản ảo vào phạm vi quản lý, yêu cầu các nền tảng giao dịch tài sản ảo phải có giấy phép và đưa ra các biện pháp bảo vệ nhà đầu tư tương tự như tài chính truyền thống. Vào tháng 4 năm 2024, các quỹ giao dịch trao đổi (ETF) tài sản ảo giao ngay đầu tiên ở châu Á đã được niêm yết thành công trên Sở Giao dịch Chứng khoán Hồng Kông. Có thể nói, Hồng Kông luôn đi đầu trong đổi mới và quản lý giao dịch tài sản ảo trên thế giới.

Tuy nhiên, cho đến nay, thị trường tài sản ảo của Hồng Kông vẫn tồn tại một số vấn đề cần được giải quyết gấp:

• Mức độ hoạt động của thị trường: Mặc dù giá trị và khối lượng giao dịch của tài sản ảo toàn cầu bùng nổ vào năm 2024, quy mô thị trường Hồng Kông vẫn bị hạn chế tương đối. Tính đến ngày 6 tháng 12 năm 2024, tổng khối lượng giao dịch của ETF tiền điện tử giao ngay tại Hồng Kông đã vượt quá 58 triệu USD, đạt kỷ lục mới. Tuy nhiên, so với thị trường toàn cầu, Hồng Kông vẫn phải đối mặt với tình trạng "thị trường nhỏ không hoạt động, thị trường lớn chưa mở".

• Hạn chế truy cập thị trường: Là trung tâm tài chính châu Á - Thái Bình Dương với tỷ lệ tham gia cao nhất từ các nhà đầu tư người Hoa, một số nhóm nhà đầu tư tiềm năng lại bị hạn chế truy cập, dẫn đến khó khăn trong việc mở rộng quy mô thị trường. Đồng thời, người dùng từ các khu vực khác thường lựa chọn giao dịch tại các sàn giao dịch địa phương hoặc toàn cầu phổ biến, khiến cho thị trường Hồng Kông bị tách biệt với các trung tâm tài chính quốc tế khác ở khía cạnh giao dịch.

• Danh mục sản phẩm: Danh mục trên thị trường giao dịch tài sản ảo Hồng Kông tương đối hạn chế, chủ yếu tập trung vào các đồng tiền chính như Bitcoin, Ethereum, trong khi khối lượng giao dịch của các đồng tiền khác còn nhỏ. Các tổ chức giao dịch có giấy phép cũng có sự phát triển tương đối hạn chế trong lĩnh vực đổi mới sản phẩm phái sinh. Quỹ token hóa vẫn đang trong giai đoạn khám phá.

Trong khi đó, thị trường tài sản ảo toàn cầu đang ngày càng cạnh tranh gay gắt. Hoa Kỳ đã chiếm ưu thế trong thị trường tài sản ảo và khối lượng giao dịch, và đang tích cực thúc đẩy các chính sách có lợi. Do đó, Hồng Kông cần nhanh chóng tìm ra những đột phá mới để đối phó với sự cạnh tranh toàn cầu về tài sản ảo.

Hai, tổng quan lộ trình "A-S-P-I-Re": Năm trụ cột nâng đỡ hệ sinh thái tài sản ảo mới

"A-S-P-I-Re" lộ trình do Ủy ban Chứng khoán phát hành đã đưa ra "năm trụ cột" và "12 biện pháp", nhằm giải quyết một cách có mục tiêu các vấn đề hiện tại của thị trường tài sản ảo tại Hồng Kông.

1.Trụ cột A (Truy cập) ------ Đơn giản hóa việc gia nhập thị trường, cung cấp khung quy định rõ ràng

• Mục tiêu: Xây dựng một khung cấp phép rõ ràng và minh bạch, thu hút các nhà cung cấp dịch vụ tài sản ảo chất lượng cao toàn cầu vào Hồng Kông.

• Biện pháp：

1. Cân nhắc thiết lập hệ thống cấp phép cho dịch vụ giao dịch OTC và lưu ký tài sản, xem xét việc xây dựng hệ thống cấp phép cho người lưu ký;

2. Cho phép thiết lập cấu trúc thị trường hai cấp tách biệt giao dịch và lưu ký, thúc đẩy các tổ chức và nhà cung cấp thanh khoản gia nhập thị trường Hồng Kông.

2.Trụ cột S (Bảo vệ)------Tăng cường phòng ngừa tuân thủ

• Mục tiêu: Cung cấp hướng dẫn quy định rõ ràng để làm cho thị trường tài sản ảo phù hợp với khuôn khổ tài chính truyền thống.

• Biện pháp：

1. Nghiên cứu khung pháp lý cho việc niêm yết token mới và giao dịch sản phẩm phái sinh tài sản ảo dành cho nhà đầu tư chuyên nghiệp;

2. Xác định yêu cầu về quyền truy cập của nhà đầu tư và phân loại sản phẩm, đảm bảo nhà đầu tư nhận được sản phẩm phù hợp với khả năng chấp nhận rủi ro của họ;

3. Điều chỉnh tỷ lệ ví nóng và ví lạnh, giới thiệu cơ chế bảo hiểm và bồi thường đa dạng.

3.Pillar P (Sản phẩm)------Mở rộng danh mục sản phẩm, công cụ đầu tư và đổi mới dịch vụ

• Mục tiêu: Cung cấp các công cụ đầu tư đa tầng, khác biệt dựa trên khả năng chấp nhận rủi ro của các nhà đầu tư khác nhau.

• Biện pháp：

1. Kế hoạch khám phá niêm yết đồng tiền mới dành riêng cho các nhà đầu tư chuyên nghiệp, giao dịch sản phẩm phái sinh tài sản ảo;

2. Khám phá yêu cầu tài trợ đảm bảo tài sản ảo, giữ cho các biện pháp quản lý rủi ro của thị trường chứng khoán nhất quán.

3. Cân nhắc cung cấp dịch vụ staking và cho vay dưới các tiêu chuẩn quản lý và vận hành rõ ràng.

4.Pillar I（Cơ sở hạ tầng）------Nâng cấp cơ sở hạ tầng giám sát

• Mục tiêu: Nâng cao năng lực quản lý thị trường, sử dụng các công cụ phân tích và giám sát dữ liệu tiên tiến, nâng cao khả năng hợp tác giữa các cơ quan và giám sát thị trường.

• Biện pháp：

1. Triển khai nền tảng giám sát blockchain dựa trên dữ liệu, xem xét việc áp dụng giải pháp báo cáo thông tin tài sản kỹ thuật số trực tiếp để phát hiện hoạt động bất hợp pháp;

2. Thúc đẩy hợp tác xuyên biên giới với các cơ quan quản lý toàn cầu.

5.Pillar Re（Relationships）------Thúc đẩy giao tiếp và giáo dục cho nhà đầu tư

• Mục tiêu: Thông qua việc trao đổi thông tin rộng rãi và đào tạo giáo dục, nâng cao nhận thức của nhà đầu tư và các bên tham gia trong ngành về tài sản ảo và khả năng phòng ngừa rủi ro.

• Biện pháp：

1. Xây dựng cơ chế hợp tác với các influencer tài chính, quy định các kênh quảng bá cho nhà đầu tư;

2. Xây dựng mạng lưới giao tiếp ngành bền vững và đào tạo nhân tài, thúc đẩy sự phát triển lâu dài của thị trường.

Ba, Quan điểm chuyên môn

Năm 2024, thị trường tài sản ảo toàn cầu đã trải qua một cuộc tái cấu trúc quan trọng. Cổ phiếu công nghệ tăng mạnh, kênh thanh toán tiếp tục mở rộng, tình hình thanh khoản toàn cầu thay đổi, cùng với sự nới lỏng quy định về tiền điện tử do các yếu tố địa chính trị gây ra, tất cả những yếu tố này đã đan xen lại với nhau, vừa tạo ra phản ứng hóa học mới trên thị trường, vừa làm lộ ra những vấn đề tiềm ẩn.

Từ góc độ các chủ thể tham gia, thị trường đang thể hiện tình trạng tồn tại đồng thời của nhà đầu tư tổ chức và nhà đầu tư cá nhân. Tuy nhiên, một số nhà đầu tư lớn với tỷ lệ nắm giữ quá cao đã mang lại rủi ro thao túng thị trường. Khoảng 95% nguồn cung được kiểm soát bởi 2% địa chỉ ví Bitcoin hàng đầu. Đồng thời, sự tồn tại của nhiều ví sớm với chi phí nắm giữ cực kỳ thấp càng làm trầm trọng thêm tình trạng mất cân bằng của thị trường, hạn chế sự hoạt động tổng thể của thị trường.

Trong mô hình giao dịch, hiện tượng phân hóa rất nghiêm trọng. Các nền tảng giao dịch tập trung chiếm một nửa khối lượng giao dịch toàn cầu, nhưng cấu trúc thị trường đã hình thành, các sàn giao dịch chính đang ở vị trí dẫn đầu, khiến những người mới gia nhập khó có thể chia sẻ lợi ích. Trong khi đó, mặc dù các nền tảng giao dịch phi tập trung có thể đáp ứng các nhu cầu cụ thể, nhưng do thiếu các biện pháp bảo vệ tiêu chuẩn hóa, người dùng phải đối mặt với rủi ro như lỗ hổng hợp đồng thông minh và lừa đảo.

Nhìn về năm 2025, thị trường tài sản ảo sắp mở ra một chương mới. Hồng Kông, với tư cách là trung tâm tài chính của thị trường giao dịch tài sản ảo khu vực châu Á - Thái Bình Dương, đã từng trải qua cú sốc do sự ra đi của các nhân tài trong ngành, dẫn đến tình trạng thiếu hụt nhân lực, vốn và ngành công nghiệp. Dù vậy, quy mô ngành hiện tại vẫn còn tương đối hạn chế, thị trường chưa được mở hoàn toàn, do đó rất cần tìm kiếm những đột phá và chuyển mình mới trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu.

Lộ trình "A-S-P-I-Re" được Ủy ban Chứng khoán Hồng Kông công bố lần này có nhiều nội dung mới đáng khen ngợi, vừa đảm bảo quản lý vừa thúc đẩy.

Đầu tiên, sự quản lý được tăng cường toàn diện. Tiền điện tử, trong khi mang lại sự thúc đẩy và thuận lợi cho tài chính cho nền kinh tế, cũng do đặc tính của nó, đã tạo cơ hội cho tội phạm rửa tiền, đặc biệt là tính ẩn danh cao của thị trường giao dịch OTC và tính thanh khoản nhanh chóng của chuyển tiền xuyên chuỗi, khiến cho các biện pháp chống rửa tiền truyền thống khó theo dõi. Do đó, Hồng Kông đã áp dụng hệ thống quản lý giấy phép cho các nền tảng giao dịch tài sản ảo trước đó, và vào đầu năm nay đã đưa ra các đề xuất quản lý cho giao dịch OTC.

Trong lộ trình này, cũng đã đề cập đến việc xem xét việc xây dựng hệ thống cấp phép cho người giám hộ. Đến nay, Hong Kong đã cơ bản đạt được sự bao phủ toàn diện trong việc quản lý các nền tảng giao dịch tài sản ảo, bao gồm yêu cầu về quyền truy cập của nhà đầu tư, khuôn khổ quản lý cho các sản phẩm phái sinh tài sản ảo, sử dụng các công cụ phân tích và giám sát dữ liệu tiên tiến, xem xét áp dụng giải pháp báo cáo thông tin tài sản kỹ thuật số trực tiếp để phát hiện các hoạt động bất hợp pháp, cũng như thúc đẩy hợp tác xuyên biên giới với các cơ quan quản lý toàn cầu, nhằm đạt được sự lưu thông dữ liệu tài sản ảo toàn cầu.

Ngoài các yêu cầu quản lý nêu trên, lộ trình "A-S-P-I-Re" còn đưa ra nhiều biện pháp thúc đẩy thị trường, từ cơ chế giao dịch, triết lý thị trường cho đến giáo dục nhà đầu tư, tất cả đều được xem xét một cách toàn diện.

Ví dụ, hãy xem xét việc cho phép thế chấp tài sản ảo, một khi được thực hiện, sẽ tạo ra ba lợi ích lớn: tăng giá trị vốn, tăng tính thanh khoản của tài sản và tăng thu nhập dòng tiền. Các nhà đầu tư có thể sử dụng tài sản ảo đã thế chấp như một bảo đảm thông qua các tổ chức tài chính, từ đó có được vốn lưu động. Trong khi đó, mô hình này cũng cho phép các nhà đầu tư hưởng lợi từ sự gia tăng giá trị vốn do việc thế chấp ETH mang lại, và với tính thanh khoản của vốn thu được từ việc thế chấp, họ sẽ hưởng lợi từ thu nhập dòng tiền.

Ngoài ra, Ủy ban Chứng khoán còn nhấn mạnh cần chú trọng đến giáo dục nhà đầu tư, điều này trước đây đã bị nhiều cơ quan quản lý bỏ qua nhưng lại cực kỳ quan trọng. Ai cũng biết, thị trường tiền điện tử là một ngành phát triển và thay đổi với tốc độ rất nhanh, chỉ trong chưa đầy mười năm, nó đã từ một tài sản ngách không ai quan tâm, không ai đánh giá cao, phát triển thành một loại tài sản lớn mà các ông lớn toàn cầu đang cạnh tranh theo đuổi, thậm chí được đưa vào kế hoạch dự trữ chiến lược quốc gia để đầu tư, nhanh chóng hoàn thành những gì các tài sản khác phải mất hàng chục đến hàng trăm năm mới có thể đạt được.

Tại Hồng Kông, một khu vực có gần mười triệu dân cư, mặc dù có nhiều người hiểu về khái niệm tài sản ảo và tiền điện tử, nhưng số người thực sự hiểu và tích cực tham gia thì lại tương đối ít. Ngay cả một số nhà đầu tư cá nhân đã tham gia, họ cũng thiếu hệ thống kiến thức tương ứng và khả năng nhận diện rủi ro. Do đó, chỉ khi giáo dục nhà đầu tư theo kịp, thì bản đồ phát triển tài sản ảo ở Hồng Kông mới có thể thực sự phát triển mạnh mẽ.

Vì vậy, nếu tất cả các biện pháp và mục tiêu trong lộ trình "A-S-P-I-Re" này có thể được thực hiện thành công, thì Hồng Kông chắc chắn sẽ tạo ra một môi trường đầu tư tài sản ảo có độ hoạt động cao hơn, với các chiến lược đầu tư đa dạng và mới mẻ, cũng như sự minh bạch và an toàn hơn trong quản lý trong những năm tới. Xét về vị trí sinh thái toàn cầu của nó, Hồng Kông cũng có khả năng chiếm vị trí quan trọng trong bố cục tài sản ảo toàn cầu và dẫn dắt sự đổi mới và phát triển của thị trường tài sản ảo toàn cầu.