Thị trường RWA: Phân tích so sánh giữa stablecoin đô la Mỹ và các tài sản khác

Gần đây, mặc dù thị trường tiền điện tử nói chung đang có hiệu suất kém, nhưng cuộc thảo luận xung quanh RWA (tài sản thế giới thực) lại đang ngày càng gia tăng. Có quan điểm cho rằng, RWA có thể là một thị trường trị giá hàng nghìn tỷ. Quan điểm này chủ yếu dựa trên sự thành công của các stablecoin đô la như USDT và USDC, chúng là đại diện cho RWA đô la đầu tiên, với tổng giá trị thị trường gần 300 tỷ đô la. Tuy nhiên, việc đồng nhất tất cả RWA có thể dẫn đến hiểu lầm. RWA đô la và các loại RWA khác có sự khác biệt đáng kể về bản chất, không thể so sánh một cách đơn giản.

Để tìm kiếm cơ hội đầu tư trong lĩnh vực RWA, trước tiên cần hiểu sự khác biệt cơ bản giữa RWA đô la và các RWA khác. Bài viết này sẽ phân tích những khác biệt này từ bốn góc độ chính, giúp độc giả nhận thức rõ hơn về tình trạng hiện tại và những thách thức mà RWA phi tiền tệ đang phải đối mặt, từ đó tìm ra những cơ hội đầu tư tiềm năng trong lĩnh vực RWA.

1. Bối cảnh sử dụng: Sự khác biệt về tính rõ ràng của nhu cầu

Stablecoin đô la Mỹ đóng vai trò quan trọng trong thị trường tiền điện tử, chủ yếu được sử dụng cho thanh toán giao dịch, thanh toán xuyên biên giới và phòng ngừa rủi ro. Những ứng dụng này có đặc điểm tần suất cao và nhu cầu cứng nhắc. Đặc biệt ở những quốc gia phải đối mặt với lạm phát nghiêm trọng như Argentina và Thổ Nhĩ Kỳ, Stablecoin đô la Mỹ đã trở thành công cụ quan trọng để bảo vệ tài sản, nhu cầu của người dùng rất cao.

So với các loại RWA khác, chẳng hạn như các dự án token hóa bất động sản, mục tiêu chính của chúng là đạt được nguồn vốn toàn cầu thông qua công nghệ blockchain hoặc cải thiện tính thanh khoản của tài sản. Nhu cầu loại này tương đối thấp, và đối tượng người dùng cũng khá hạn chế. Các nhà đầu tư trong thị trường tiền điện tử thường có xu hướng đầu tư vào các tài sản số gốc như Bitcoin, Ethereum hoặc các đồng coin meme phổ biến. Thêm vào đó, những tài sản đã có hiệu suất tốt trong thị trường tài chính truyền thống đã có các kênh tài chính phát triển, trong khi những tài sản có tỷ suất sinh lợi thấp hơn lại chủ động tìm kiếm việc đưa lên blockchain thông qua công nghệ blockchain, điều này càng hạn chế quy mô thị trường của RWA không phải tiền tệ.

Nói một cách đơn giản, RWA đô la Mỹ đóng vai trò là "nhà cung cấp" cung cấp thanh khoản cho thị trường tiền điện tử, trong khi các RWA khác giống như là "nhà cầu" tìm kiếm thanh khoản. Mặc dù tên gọi giống nhau, nhưng bản chất và định vị thị trường của hai loại này hoàn toàn khác nhau.

2. Tuân thủ và Niềm tin: Sự khác biệt về mức độ phát triển

Về khả năng phù hợp với quy định, USDC được phát hành bởi công ty Circle được quản lý chặt chẽ, với dự trữ được kiểm toán định kỳ, tuân thủ các quy định tiền tệ liên quan của Mỹ. USDT mặc dù từng gây tranh cãi, nhưng thông qua sự hợp tác sâu sắc với các sàn giao dịch lớn, cuối cùng đã giành được niềm tin của thị trường. So với đó, môi trường quy định cho các loại RWA khác phức tạp hơn nhiều. Ví dụ, việc đưa tài sản bất động sản lên blockchain liên quan đến việc xác nhận quyền sở hữu pháp lý và các vấn đề tư pháp xuyên biên giới phức tạp, hiện vẫn thiếu tiêu chuẩn thống nhất, khó có thể được triển khai nhanh chóng.

Từ góc độ nền tảng lòng tin, cốt lõi của RWA là chuyển đổi tín dụng thành token có thể giao dịch. RWA đô la Mỹ dựa vào tín dụng quốc gia của Mỹ, người dùng có mức độ tin tưởng rất cao đối với nó. Trong khi đó, các RWA khác chủ yếu phụ thuộc vào tín nhiệm của bên phát hành tài sản ngoài chuỗi, ví dụ như việc token hóa bất động sản cần có cơ quan uy tín chứng minh quyền sở hữu, nếu không người dùng sẽ khó tin rằng token trên chuỗi thực sự tương ứng với tài sản vật chất.

Do đó, RWA bằng đô la Mỹ có lợi thế vô song về cơ sở niềm tin, các RWA khác khó có thể đạt được mức độ này trong thời gian ngắn. Trong lĩnh vực RWA, những loại tài sản có rào cản tuân thủ tương đối thấp và dễ dàng thiết lập niềm tin có thể đáng được chú ý hơn.

3. Thực hiện kỹ thuật: Sự khác biệt về độ phức tạp

Logic kỹ thuật của stablecoin đô la Mỹ tương đối đơn giản và rõ ràng: chủ yếu liên quan đến việc phát hành và mua lại trên chuỗi, với rào cản kỹ thuật thấp. Đô la Mỹ và trái phiếu chính phủ Mỹ là tài sản chuẩn hóa, có chi phí kiểm toán và theo dõi thấp. Trong khi đó, các RWA khác liên quan đến việc định giá tài sản, phân phối cổ tức, thanh toán và các bước phức tạp khác, còn cần oracle để xác minh tính xác thực của dữ liệu ngoài chuỗi theo thời gian thực. Quy trình đưa các loại tài sản khác nhau (như bất động sản) lên chuỗi có sự khác biệt rất lớn, tiêu chuẩn tuân thủ và độ khó trong thực hiện kỹ thuật đều rất cao, điều này cũng dẫn đến tốc độ phát triển tương đối chậm.

Do đó, trong ngắn hạn, khó để thiết lập tiêu chuẩn thống nhất cho RWA không chuẩn hóa. Ngược lại, các tài sản như vàng, trái phiếu có thể dễ dàng được tiêu chuẩn hóa hơn và có thể dễ dàng đưa lên chuỗi.

4. Mô hình phát triển: Từ dưới lên so với từ trên xuống

Sự nổi lên của USDT xuất phát từ nhu cầu tự phát của thị trường: do việc mua tiền điện tử bằng tiền pháp định phải đối mặt với các hạn chế về quy định, các sàn giao dịch đã ra mắt các cặp giao dịch USDT để giải quyết vấn đề này. Khi mức sử dụng tăng lên, nó dần trở thành một loại đô la kỹ thuật số và được áp dụng rộng rãi trong lĩnh vực DeFi và thanh toán xuyên biên giới. Đây là một quá trình phát triển điển hình được thúc đẩy bởi nhu cầu thị trường, từ dưới lên.

So với đó, các dự án RWA khác như bất động sản, cổ phiếu chủ yếu được thúc đẩy bởi các tổ chức lớn, chủ yếu là do nhu cầu tài chính hoặc tăng tính thanh khoản, thuộc mô hình phát triển từ trên xuống. Mức độ tham gia của người dùng bình thường và các doanh nhân tương đối thấp.

Cách phát triển từ dưới lên phù hợp hơn với đặc điểm của ngành công nghiệp tiền điện tử. Những dự án RWA chú trọng vào phát triển cộng đồng có thể dễ dàng nhận được sự công nhận và hỗ trợ từ người dùng hơn.

Tóm tắt và triển vọng

Thành công của RWA đô la Mỹ không thể tách rời khỏi nhu cầu thị trường rõ ràng, tính thanh khoản cao, nền tảng tin cậy vững chắc, rào cản kỹ thuật thấp và động lực thị trường từ dưới lên. Ngược lại, các RWA khác phải đối mặt với nhiều thách thức như vấn đề ánh xạ quyền sở hữu, sự không chắc chắn về quy định, độ phức tạp của công nghệ và sức cản từ các lợi ích truyền thống, do đó quá trình phát triển diễn ra tương đối chậm.

Trong tương lai, RWA không phải USD cần phải đạt được đột phá, ít nhất cần nỗ lực theo các hướng sau:

1. Thúc đẩy hệ thống pháp luật đa quốc gia công nhận quyền sở hữu tài sản trên chuỗi.
2. Xây dựng tiêu chuẩn phân loại cho các loại tài sản khác nhau, tăng tốc quy trình tuân thủ.
3. Hoàn thiện cơ sở hạ tầng liên quan đến RWA, bao gồm oracle, nền tảng phát hành và giao thức thanh khoản đa chuỗi.

Đối với các nhà đầu tư, điều quan trọng là phải nhận thức rõ những khác biệt cơ bản giữa RWA đô la và các RWA khác, nắm bắt chính xác tình hình phát triển của lĩnh vực RWA.

Đề nghị chú ý đến sự tiến hóa của khung quy định RWA tại Mỹ, đồng thời theo dõi những tài sản RWA dễ tiêu chuẩn hóa và tăng cường tính minh bạch (như vàng, trái phiếu, v.v.). Ở giai đoạn hiện tại, nên chú trọng đến các dự án cơ sở hạ tầng trong lĩnh vực RWA, chẳng hạn như oracle RWA, nền tảng phát hành RWA, giao thức thanh khoản RWA, v.v. Sự phát triển của các cơ sở hạ tầng này sẽ tạo nền tảng cho sự tăng trưởng tương lai của toàn bộ hệ sinh thái RWA.