Sự thay đổi chính sách thương mại gây chấn động thị trường toàn cầu

Tuần trước, sau khi thị trường chứng khoán Mỹ đóng cửa, Trump đã công bố một kế hoạch thuế quan mới, gây ra sự biến động mạnh mẽ trên thị trường toàn cầu. Cốt lõi của kế hoạch này là xác định tỷ lệ thuế quan mới dựa trên thặng dư thương mại của Mỹ với các đối tác thương mại chính, phương pháp tính toán cụ thể là lấy thặng dư thương mại thực thể với Mỹ của năm ngoái chia cho tổng giá trị xuất khẩu hàng hóa, rồi chia cho hai.

Thông báo chính sách bất ngờ này ngay lập tức đã gây ra phản ứng mạnh mẽ từ thị trường, bao gồm sự giảm giá mạnh của các loại tài sản, trong đó có tài sản tiền điện tử. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều câu hỏi về tác động lâu dài của kế hoạch thuế quan này đối với thị trường. Vấn đề cốt lõi là: điều này có nghĩa là Mỹ đang chuyển sang chính sách bảo hộ thương mại lâu dài hay chỉ là một chiến lược đàm phán ngắn hạn?

Nếu đây là một chính sách dài hạn, thì nó có thể có tác động sâu rộng đến cấu trúc thương mại toàn cầu, thậm chí có thể dẫn đến việc Mỹ trở nên cô lập, điều này chắc chắn sẽ gây ra tác động tiêu cực lâu dài đối với nền kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, nếu đây chỉ là một chiến lược đàm phán, thì sự hoảng loạn trên thị trường hiện tại có thể dần dần giảm bớt khi các cuộc đàm phán đa phương tiến triển, và giá tài sản cuối cùng sẽ trở về mức hợp lý.

Mặc dù Trump đã nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng của chính sách thuế quan trong suốt chiến dịch tranh cử và sau khi nhậm chức, mô tả nó là một phương tiện quan trọng để phục hồi ngành sản xuất của Mỹ và tạo ra việc làm, nhưng có lý do để tin rằng đây có thể hơn là một con bài trong thương lượng. Mục tiêu thực sự của Trump có thể bao gồm: tăng cường đơn đặt hàng mua hàng hóa của Mỹ từ nước ngoài, thu hút các doanh nghiệp lớn đầu tư xây dựng nhà máy tại Mỹ, và hợp tác với các quốc gia khác để hình thành một sự bao vây hợp lý đối với một số đối thủ cạnh tranh.

Ngoài ra, sự biến động thị trường do chính sách thuế quan gây ra cũng có thể nhằm gây áp lực lên Cục Dự trữ Liên bang, buộc họ xem xét việc giảm lãi suất. Dù sao đi nữa, Trump không thể can thiệp trực tiếp vào quyết định của Cục Dự trữ Liên bang, nhưng mối đe dọa của suy thoái kinh tế và sự sụp đổ của thị trường chứng khoán có thể ảnh hưởng đến hướng đi của chính sách tiền tệ.

Đáng chú ý là, đội ngũ của Trump dường như đã bắt đầu làm mềm lập trường. Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Hoa Kỳ cho biết, đã có hơn 50 quốc gia bắt đầu đàm phán thương mại với Nhà Trắng. Cố vấn thương mại của Hoa Kỳ cũng nhấn mạnh rằng, mục tiêu của Trump là cắt giảm thuế quan và rào cản phi thuế quan. Những phát biểu này cho thấy, chính sách thuế quan có thể nhiều hơn là một chiến lược đàm phán, chứ không phải là chính sách quốc gia lâu dài.

Tuy nhiên, trong quá trình đàm phán vẫn có thể xảy ra những bất ngờ. Đặc biệt, nếu việc đàm phán với các đối tác thương mại chính như Liên minh Châu Âu và Trung Quốc không suôn sẻ, có thể dẫn đến sự leo thang xung đột trong thời gian ngắn. Nhưng xét đến việc hầu hết các quốc gia có thể tích cực đàm phán với Mỹ, khả năng tình hình xấu đi không lớn.

Đối với Trump, việc đạt được nhiều "thành tựu" trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào năm sau là rất quan trọng. Lạm phát cao và sự sụp đổ của thị trường chứng khoán rõ ràng không có lợi cho triển vọng chính trị của ông. Do đó, việc bắt đầu đàm phán sớm và đạt được thỏa thuận nhanh chóng sẽ có lợi hơn cho Trump.

Với tư cách là "người tạo ra sự không chắc chắn", Trump cũng hy vọng loại bỏ sự không chắc chắn trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào năm tới để củng cố vị trí chính trị của mình. Sự phát triển của một loạt chính sách thương mại này sẽ có tác động sâu rộng đến nền kinh tế toàn cầu và thị trường tài chính trong vài tháng tới.