Sự chuyển mình của Solana: Từ "kẻ sát thủ Ethereum" đến quý ông AI mới

Nhiều mối quan hệ trên thế giới giống như cái bập bênh. Khi giá ETH hồi phục nhân dịp kỷ niệm 10 năm, SOL lại cảm thấy có chút lo âu. Con đường trở thành "kẻ giết Ethereum" ngày càng khó khăn, và còn đón nhận một nhóm "thách thức" của riêng mình, thật có cảm giác như vận mệnh xoay chuyển.

Tuy nhiên, lo lắng vừa phải không nhất thiết là điều xấu đối với cá nhân và dự án. Đối với Solana đã trải qua bão tố, việc đối phó càng trở nên dễ dàng hơn. Bài viết này sẽ đưa bạn tìm hiểu những động thái quan trọng gần đây của Solana và đi sâu vào tình trạng cũng như sự phát triển tương lai của hệ sinh thái Solana AI.

Các động thái lớn từ chính phủ thường xuyên xuất hiện

Nâng cấp Alpenglow: Thay thế SoH, Tăng tốc cạnh tranh với SUI

Alpenglow được coi là bản nâng cấp quan trọng nhất của giao thức Solana cho đến nay, có ý nghĩa tương đương với việc Ethereum chuyển từ PoW sang PoS. Alpenglow nhằm thay thế cơ chế đồng thuận PoH( xác minh lịch sử) hiện tại và Tower BFT( đồng thuận Byzantine theo kiểu tháp).

Tại sao thay thế cơ chế hiện tại?

Giai đoạn đầu, PoH không cần đồng bộ thời gian, Tower BFT áp dụng cách "một người đóng gói, nhiều người bỏ phiếu", giúp đơn giản hóa đáng kể thời gian đồng bộ khối và làm cho hiệu suất của Solana vượt trội. Tuy nhiên, trong trường hợp tải cao, PoH sẽ gây ra chi phí tính toán lớn, cộng với vấn đề quá tải lãnh đạo đơn lẻ của Tower BFT, dẫn đến Solana thường xuyên bị sập.

Ngoài ra, Solana còn bị chỉ trích vì chi phí vận hành nút quá cao, không đủ tính phi tập trung.

Alpenglow cải thiện như thế nào?

Alpenglow đã loại bỏ PoH, sử dụng quyền biểu quyết dựa trên vốn Votor( kết hợp với xử lý thời gian và xác nhận của đồng hồ nút, giảm bớt gánh nặng cho nút lãnh đạo; tạo điều kiện cho việc các nút lãnh đạo đồng thời đề xuất khối trong tương lai.

Tối ưu hóa thành phần Rotor giúp cải thiện sự lan truyền và đồng bộ của khối, giảm thời gian xác nhận từ 12,8 giây xuống còn 150 mili giây. Rotor cũng giảm chi phí giao tiếp và gánh nặng tính toán giữa các nút, cho phép các nút yếu cũng có thể tham gia hiệu quả, thực hiện "nâng cấp hiệu suất mà không cần nâng cấp phần cứng".

Sau khi nâng cấp, lượng staking tối thiểu cần thiết để người xác thực có lãi sẽ giảm từ 4850 SOL) khoảng 800.000 đô la( xuống còn 450 SOL) khoảng 75.000 đô la(.

Mục tiêu cuối cùng

Bản trắng của Alpenglow tuyên bố: "Alpenglow sẽ trở thành bước ngoặt của Solana, không chỉ là một giao thức đồng thuận mới, mà còn là một bước quan trọng hướng tới khả năng cạnh tranh ở cấp cơ sở hạ tầng Internet."

Nói ngắn gọn: Nhanh hơn, ổn định hơn, rẻ hơn, mở rộng hơn, phi tập trung hơn, giành lại ngôi vương hiệu suất, thoát khỏi cơn ác mộng ngừng hoạt động.

) Bản đồ ICM: Tối ưu hóa lại giao dịch, liên tục xây dựng "Nasdaq trên chuỗi"

Solana Labs hợp tác với các đội phát triển cốt lõi của Anza, Jito và những đội khác, đã phát hành lộ trình cụ thể hơn về "Thị Trường Vốn Mạng" ###Internet Capital Markets, ICM(.

Trong vài năm qua, Solana đã thu hút một lượng lớn người dùng và thị phần DeFi nhờ vào chi phí thấp và giao dịch nhanh chóng. Tuy nhiên, chuỗi giao dịch chuyên dụng Hyperliquid đã nhanh chóng nổi lên, chiếm hơn 70% thị trường hợp đồng trên chuỗi. Người sáng lập Hyperliquid thậm chí đã công khai chỉ trích tốc độ của Solana là "không đủ nhanh". Điều này chắc chắn đã khiến Solana cảm thấy khủng hoảng.

Solana vẫn chưa đủ nhanh?

Hiện tại, giao dịch Solana cần 12-13 giây để xác nhận cuối cùng, thời gian xác nhận trung bình của Hyperliquid khoảng 0,2 giây, SUI khoảng 0,5 giây.

Dự kiến sau khi nâng cấp Alpenglow, thời gian xác nhận Solana sẽ đạt 150 mili giây, lấy lại lợi thế về tốc độ, đạt khả năng xác nhận giao dịch cấp Visa, nhưng vẫn còn khoảng cách so với hệ thống giao dịch tần số cao "micro giây" của Nasdaq.

Ngoài việc nhanh hơn, còn phải làm gì nữa?

Trao quyền cho dApp trên nền tảng - tức là ACE)Application-Controlled Execution(, cho phép dApp tự quyết định ưu tiên giao dịch, xử lý các vấn đề phức tạp một cách linh hoạt và mạnh mẽ hơn.

Bảo vệ nhà tạo lập thị trường, xử lý vấn đề tấn công giao dịch cao tần như robot chặn MEV): Thông qua việc giới thiệu BAM và nâng cấp Alpenglow, DEX trong hệ sinh thái sẽ có thể xử lý những vấn nạn giao dịch cao tần, nâng cao sức khỏe thị trường, mang lại giá tốt hơn cho nhà đầu tư nhỏ lẻ.

Mục tiêu vĩ đại hơn

Solana còn có một mục tiêu lớn hơn - một "Nasdaq trên chuỗi" theo đúng nghĩa, giúp nhiều doanh nghiệp hơn vượt qua quy trình IPO phức tạp và thực hiện huy động vốn trên chuỗi.

Người đồng sáng lập Solana, Anatoly Yakovenko, gần đây cho biết hy vọng hoàn thành việc chuyển đổi tài sản tài chính truyền thống lên chuỗi trong vòng một năm (RWA), cung cấp IPO trên chuỗi tuân thủ và mã nguồn mở cho các doanh nhân trong vòng năm năm, cuối cùng xây dựng thị trường vốn internet mở, chi phí thấp và phi tập trung.

Mục tiêu này đủ vĩ đại, nhưng cũng là sự theo đuổi chung của hầu hết các chuỗi công khai hàng đầu. Hiện tại, Solana đang tiếp tục cải cách trong nhiều lĩnh vực như kiến trúc cơ sở, hiệu suất tối ưu và tình huống ứng dụng. Chiến lược này có thể bứt phá trong thị trường cạnh tranh khốc liệt hiện nay hay không, vẫn cần thời gian và sự kiểm nghiệm của thị trường.

Mùa thu nhiều việc, AI sẽ phát triển như thế nào trong việc kể chuyện?

Chuỗi công khai thường không dễ dàng thay đổi chiến lược đồng thuận, giống như con người không dễ dàng thay đổi quốc tịch hoặc địa chỉ cư trú. Một khi có sự thay đổi, thường là do những mối đe dọa lớn thúc đẩy.

Trong lĩnh vực giao dịch trên chuỗi chính, dù là Hyperliquid như một chuỗi giao dịch chuyên dụng nhanh chóng xâm chiếm lợi thế của Solana trên thị trường hợp đồng vĩnh viễn DEX, hay là Sui như một chuỗi đa năng đang đuổi kịp về hiệu suất trong nhiều lĩnh vực như DeFi, DeAI, cùng với các điểm nóng như stablecoin, RWA và các chiến lược vi mô sẽ một lần nữa đưa ETH lên ngôi, tất cả đều tạo áp lực không nhỏ lên Solana, buộc nó phải tăng tốc nâng cấp để mong đảo ngược tình thế.

Lĩnh vực AI mà Solana tự hào cũng không lạc quan. Sau khi cơn sốt DePIN và AI Agent MEME lắng xuống, hệ sinh thái Virtuals nhanh chóng nổi lên, giúp Base chiếm ưu thế tuyệt đối trong lĩnh vực AI Agent; BNB Chain thì tận dụng hiệu ứng người nổi tiếng và nguồn lực từ các sàn giao dịch, thu hút nhiều sự chú ý vào AI MEME. Về cơ sở hạ tầng AI phi tập trung, mạng con Bittensor mở rộng nhanh chóng, cùng với sự nổi lên của nhiều AI Layer 1, đang dần hình thành sức mạnh mới trong lĩnh vực DeAI.

Cảm giác lo âu dường như đã lan rộng đến mọi khía cạnh trên chuỗi Solana, nhưng Solana đã trải qua nhiều thăng trầm và rõ ràng sẽ không dễ dàng từ bỏ. Hiện tại, việc nâng cấp Alpenglow sẽ mang lại sự tự tin mạnh mẽ cho hệ sinh thái. Ít nhất, Solana đã thể hiện được thái độ khiêm tốn và thực tế, rõ ràng đối đầu với các đối thủ cạnh tranh, từng bước khắc phục điểm yếu và thậm chí còn muốn trở nên mạnh mẽ hơn.

Tiếp theo, chúng ta có thể tổng hợp hệ sinh thái AI của Solana, xem liệu câu chuyện AI của Solana có thể giúp nó đón nhận một làn sóng thịnh vượng mới hay không.

Bản đồ AI của Solana

Thời gian phát triển các dự án AI trên Solana dài và phạm vi rất rộng, thật đáng kinh ngạc. Chúng ta có thể chia các dự án AI trên Solana thành ba giai đoạn theo khoảng thời gian đại khái.

( Giai đoạn 1: Bùng nổ hệ sinh thái DePIN giai đoạn đầu, DeAI nảy mầm phát triển

Khái niệm DePIN bùng nổ đã khiến Solana trở thành một trong những chuỗi công khai đầu tiên khám phá AI phi tập trung trên chuỗi. Những dự án này dựa vào hiệu suất mạnh mẽ và giá cả thấp của blockchain Solana để xây dựng các mạng lưới tính toán, băng thông, dữ liệu phi tập trung của riêng mình, tạo nền tảng sớm cho hệ sinh thái AI của Solana.

Về mạng lưới sức mạnh tính toán AI, các dự án sớm như Render, io.net, Aethir đã thử nghiệm sức mạnh tính toán phi tập trung trên chuỗi, với trọng tâm khác nhau:

• Render tập trung vào nhiệm vụ hoạt hình 3D và kết xuất vũ trụ ảo, ghi lại việc phân bổ và thanh toán nhiệm vụ kết xuất trên Solana, thông qua hợp đồng thông minh kết nối nhà cung cấp GPU và bên có nhu cầu.
• io.net chủ yếu cung cấp sức mạnh GPU phi tập trung chi phí thấp cho AI và học máy, tự động phân bổ sức mạnh tính toán thông qua mạng riêng, Solana được sử dụng để thanh toán $IO token và ghi lại đóng góp của nút.
• Aethir chủ yếu tối ưu hóa các ứng dụng thời gian thực như trò chơi thông qua tính toán biên, mạng của nó phân bổ sức mạnh tính toán đến các nút biên, Solana được sử dụng để ghi lại giao dịch và $ATH để khuyến khích.

Những dự án này là những người tiên phong trong mạng lưới tính toán phi tập trung đã trở thành một biển đỏ từ lâu, với quy mô huy động vốn lớn và nhận được sự kỳ vọng từ thị trường. Tuy nhiên, những dự án này thường cần GPU hiệu suất cao để tham gia vào mạng lưới, khiến ngưỡng đầu vào trở nên quá cao cho người bình thường.

So với các nền tảng khác, Grass, Helium, Roam, và Gradient Network có nền tảng cộng đồng tốt hơn.

• Grass là mạng lưới thu thập dữ liệu phi tập trung, người dùng chỉ cần tải xuống tiện ích mở rộng trình duyệt hoặc ứng dụng, có thể tự động đóng góp băng thông và thu thập dữ liệu mạng thông qua các hoạt động như crawler. Hồ sơ đóng góp của người dùng được ghi lại trên chuỗi Solana, nhận phần thưởng $GRASS.
• Roam xây dựng mạng lưới hy vọng thông qua cộng đồng cung cấp các nút WiFi để cung cấp phủ sóng Internet toàn cầu liền mạch và an toàn. Người dùng chỉ cần cung cấp phủ sóng WiFi hoặc xác minh mạng trong ứng dụng, có thể kiếm được $ROAM token, dự án sử dụng Solana để quản lý nút và thanh toán.
• Gradient Network là nền tảng tính toán biên phi tập trung, người dùng chỉ cần cài đặt plugin để đóng góp tài nguyên tính toán nhàn rỗi ) như điện thoại di động, máy tính xách tay, v.v. ### hỗ trợ các kịch bản AI suy diễn, phân phối nội dung và chức năng không máy chủ, và thông qua cơ chế trên chuỗi Solana để xử lý sự phối hợp và thanh toán giữa các thiết bị, đảm bảo tính toán phi tập trung hiệu quả và an toàn.
• Helium cung cấp mạng lưới IoT và di động bằng cách phân cấp, sử dụng Solana để ghi lại dữ liệu và giao dịch của các điểm phát sóng. Người dùng mua và triển khai thiết bị Helium Hotspots( với giá khoảng 200-500 đô la) để cung cấp mạng lưới, nhận phần thưởng bằng token $HNT hoặc $MOBILE. Một cách tham gia thân thiện hơn là sử dụng thẻ SIM được Helium và T-Mobile ra mắt tại Mỹ, kích hoạt chức năng "Mapping"(, chia sẻ dữ liệu vị trí ẩn danh để giúp tối ưu hóa mạng lưới, có thể kiếm được Cloud Points hoặc token $MOBILE, và dùng thử thẻ SIM miễn phí.

Các dự án này đang tích cực khám phá lĩnh vực hạ tầng kết hợp giữa blockchain và AI như băng thông, dữ liệu, sức mạnh tính toán, v.v., ) không chỉ mang lại không gian tưởng tượng và sự tự tin lớn cho thị trường mà còn mở ra một chương mới cho DeAI. Mặc dù giá token của những dự án này đã giảm so với mức cao, nhưng hiệu ứng mạng vẫn tiếp tục hiện rõ, nhiều dự án đã thiết lập hợp tác với các công ty lớn truyền thống và giành được sự công nhận từ thị trường chính thống.

( Giai đoạn 2: AI Agent đa dạng phát triển

Với sự nâng cao mạnh mẽ của khả năng LLM đại diện bởi Chatgpt, các ứng dụng như AI Agent đã phát triển nhanh chóng trong năm qua. Solana, nhờ hiệu suất vượt trội và hệ sinh thái phong phú, đã trở thành một trong những chuỗi công khai đầu tiên thu hoạch token AI Agent trên chuỗi và sự phồn thịnh của các ứng dụng liên quan.

• Wayfinder được đầu tư bởi Parallel Studios ) Solana Ventures, trước đây là sản phẩm chính là trò chơi trên chuỗi Solana Colony ( phát triển, thông qua AI Agent đơn giản hóa hoạt động xuyên chuỗi, hỗ trợ tài sản dễ dàng chuyển đổi giữa nhiều chuỗi khối Solana, Ethereum, Polygon và Base.
• ElizaOS là khung AI Agent mã nguồn mở, giúp các nhà phát triển nhanh chóng tạo, triển khai và quản lý AI Agent trên Solana, những AI Agent này có thể nhanh chóng xử lý thông tin, thực hiện giao dịch và tương tác với hợp đồng thông minh, được quản lý thông qua DAO AI16Z. Token DAO $AI16Z có giá trị vốn hóa thị trường cao nhất vượt qua 2.5 tỷ đô la Mỹ, một thời trở thành token AI hàng đầu trên Solana. Tuy nhiên, thuộc tính MEME quá mạnh, sau đó giá trị đã trở về sự hợp lý.
• Holoworld là nền tảng ra mắt AI Agent đa phương thức, cho phép người bình thường tạo, tùy chỉnh và giao dịch AI Agent, và hỗ trợ tùy chỉnh nhân vật 3D và video, tất cả các tương tác tài sản kỹ thuật số được quản lý thông qua hợp đồng thông minh Solana.
• Moby AI ban đầu tập trung vào nghiên cứu Alpha và cung cấp thông tin tiền điện tử theo thời gian thực, hiện đã ra mắt nền tảng của riêng mình, tập trung vào việc khai thác và giao dịch Alpha trên chuỗi Solana.
• Hey Anon là giao thức DeFAI được triển khai trên Solana, hy vọng sẽ đơn giản hóa tương tác DeFi thông qua xử lý ngôn ngữ tự nhiên và tổng hợp dữ liệu thời gian thực, giúp người dùng quản lý các hoạt động DeFi, nhận cập nhật dự án và phân tích xu hướng thị trường.

Ngoài ra, trên chuỗi Solana vào đầu năm nay còn xuất hiện nhiều dự án Agent và ứng dụng nổi tiếng trong cơn sốt AI, như khung Agent $ARC, $SWARMS, nền tảng DeFAI $GRIFFAIN, $BUZZ, bộ khởi động AI Agent $HAT, Agent AI nổi tiếng $PIPPIN, $ZEREBRO, v.v. Nhưng khi cơn sóng rút đi, giá và độ hot của các dự án này nhanh chóng giảm xuống, một số dự án đang ở trạng thái đình trệ.

) Giai đoạn ba: Thời đại AI sau chuỗi, bước vững chắc hơn hướng tới DeAI trên chuỗi

Khi thị trường dần trở lại hợp lý, trên chuỗi Solana lại xuất hiện một loạt dự án mới, họ rũ bỏ sự ồn ào của thời đại AI MEME, xây dựng cơ sở hạ tầng AI phi tập trung một cách thực tế và khả thi hơn trên Solana.

• Nous Research cam kết phát triển mô hình AI mã nguồn mở có thể cạnh tranh với các mô hình lớn hàng đầu như OpenAI thông qua phương pháp phi tập trung. Mạng lưới Psyche cốt lõi của nó sử dụng công nghệ nén để giảm đáng kể tần suất giao tiếp giữa các nút, hiệu quả giải quyết nút thắt băng thông giao tiếp trong đào tạo AI phi tập trung, cho phép mạng lưới có khả năng đáp ứng các tình huống đào tạo AI yêu cầu tính toán cao như tiền đào tạo LLM; và ghi lại đóng góp của các nút cũng như phân phối phần thưởng hoàn thành thông qua mạng Solana. Hiện tại, đã ra mắt loạt mô hình mã nguồn mở Hermes dựa trên mô hình Llama được tinh chỉnh.
• Arcium ban đầu là giao thức bảo mật Elusiv trên Solana, sau đó chuyển hướng thành nền tảng tính toán bảo mật rộng hơn. Sử dụng công nghệ MPC và ZKP, cho phép