Sự tiến hóa của việc quản lý tài sản ảo ở Hồng Kông: Từ khoảng trống OTC đến việc quản lý toàn diện

Trong những năm gần đây, hệ thống quản lý tài sản ảo ở Hồng Kông đã trải qua sự tiến hóa nhanh chóng. Từ khoảng trống quản lý ban đầu, đến nay đã có sự bao phủ toàn diện, quá trình này phản ánh sự thay đổi trong thái độ của chính phủ đối với thị trường tiền điện tử và sự hoàn thiện trong tư duy quản lý.

Vào tháng 5 năm 2025, cảnh sát Hong Kong đã thành công trong việc triệt phá một băng nhóm rửa tiền tài sản ảo trị giá 15 triệu USD. Băng nhóm này chủ yếu phân tách và chuyển tiền qua kênh giao dịch ngoài sàn tại Tsim Sha Tsui (OTC). Trước đó, trong vụ án JPEX gây chấn động, các điều tra viên phát hiện nhiều khoản tiền liên quan đã được chuyển đổi và chuyển giao thông qua các cửa hàng OTC địa phương, trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi lừa đảo.

Sau đó, vào tháng 6 năm 2025, chính phủ Hồng Kông đã phát hành một tài liệu tham vấn về đề xuất lập pháp điều chỉnh dịch vụ giao dịch tài sản ảo. Tài liệu này đề xuất đưa tất cả các dịch vụ giao dịch tài sản ảo, bao gồm cả OTC, vào một khung quản lý cấp phép thống nhất. Mặc dù đề xuất này vẫn đang trong giai đoạn tham vấn, nhưng nó đã phác thảo một kế hoạch rõ ràng cho việc quản lý tài sản ảo trong tương lai của Hồng Kông—từ việc cấp phép cho nền tảng giao dịch tài sản ảo (VATP), đến việc quản lý các cửa hàng tiền ảo, cho đến việc bao phủ toàn diện dịch vụ giao dịch tài sản ảo.

Quá trình quản lý tài sản ảo ở Hong Kong đã trải qua ba giai đoạn chính:

Giai đoạn 1 (năm 2023): VATP được đưa vào quản lý, nhưng OTC trở thành điểm mù trong quản lý. Cuối năm 2022, Hồng Kông đã thông qua sửa đổi luật, bắt đầu từ tháng 6 năm 2023 sẽ thực hiện chế độ cấp giấy phép cho VATP, được quản lý bởi Ủy ban Chứng khoán (SFC). Tuy nhiên, chế độ này chỉ áp dụng cho các hoạt động "nền tảng điện tử + tiếp xúc với tài sản khách hàng", trong khi các điểm bán tiền mặt, quầy giao dịch, ATM và các tình huống OTC khác không được đưa vào, dẫn đến việc xuất hiện khoảng trống trong quản lý.

Giai đoạn thứ hai (năm 2024): Cấp phép hải quan, OTC tiền điện tử được đưa vào quản lý Vào đầu năm 2024, Cục Tài chính và Cục Quản lý Kho bạc (FSTB) đã giới thiệu vòng tham vấn đầu tiên về chế độ cấp phép dịch vụ OTC, lần đầu tiên đưa OTC thực vào phạm vi quản lý. Nội dung chính bao gồm: tất cả các giao dịch tài sản ảo tại Hồng Kông (thực tế hoặc trực tuyến) đều cần có giấy phép; cấp phép bởi Hải quan Hồng Kông (CCE); bao gồm việc đổi tiền pháp định và chuyển khoản với USDT, BTC.

Giai đoạn ba (năm 2025): OTC sẽ gia nhập gia đình VASP, Ủy ban Chứng khoán sẽ quản lý thống nhất. Vào tháng 6 năm 2025, Hồng Kông công bố đề xuất lập pháp cho dịch vụ giao dịch tài sản ảo trong vòng hai, nâng cấp cả phạm vi và độ sâu của quản lý. Những thay đổi chính bao gồm: mở rộng phạm vi tới giao dịch lớn, môi giới, thanh toán và quy đổi, quản lý tài sản và các dịch vụ phức tạp khác; cơ quan quản lý được điều chỉnh thành Ủy ban Chứng khoán cấp giấy phép, Ngân hàng Trung ương quản lý ngân hàng / hoạt động SVF; tiếp tục nguyên tắc cùng loại hình dịch vụ, cùng rủi ro, cùng quy tắc; cung cấp các sắp xếp miễn trừ cho các nhà phát hành stablecoin phù hợp với các điều kiện cụ thể.

Có ba động lực chính đứng sau loạt thay đổi chính sách này:

1. Nhiều vụ án nghiêm trọng xảy ra, bộc lộ khoảng trống trong quản lý: Nhiều vụ rửa tiền và lừa đảo liên quan đến OTC đã làm nổi bật sự thiếu sót của khuôn khổ quản lý hiện tại.

2. Áp lực quản lý quốc tế và tiêu chuẩn FATF: Để đáp ứng các tiêu chuẩn chống rửa tiền quốc tế và duy trì vị thế trung tâm tài chính quốc tế của Hong Kong, các cơ quan quản lý phải lấp đầy các lỗ hổng trong quản lý OTC.

3. Ý kiến công chúng địa phương thúc đẩy nâng cấp chính sách: Phản hồi từ công chúng mà chính phủ nhận được tập trung phản ánh tính rủi ro cao của OTC và nhu cầu quản lý, thúc đẩy mở rộng phạm vi quản lý.

Quá trình quản lý tài sản ảo tại Hồng Kông từ "đường nước ngầm" OTC đến việc quản lý toàn diện thể hiện sự hệ thống hóa và quốc tế hóa trong tư duy quản lý. Khung quản lý mới nhất dù vẫn đang trong giai đoạn tư vấn công chúng, nhưng đã đặt nền tảng cho sự phát triển lành mạnh của thị trường tài sản ảo trong tương lai.